III. Uzasadnienie i zagadnienia szczegółowe

1. Bardzo istotną rolę w analizowanym projekcie odgrywa art. 1, który brzmi: „Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy sądowniczej strzegącym porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej”. Jest to ogólne określenie pozycji ustrojowej i podstawowego zadania (funkcji) Trybunału. Na pierwszy rzut oka przepis ten ma charakter deklaratoryjny, tj. stanowi tylko swego rodzaju „posumowanie” (wniosek) z regulacji konstytucyjnej dotyczącej kompetencji TK. Jednak faktycznie nie do końca tak jest.

Zauważyć należy, iż w pierwszej części przepis ten jest w istocie powtórzeniem postanowień Konstytucji RP (art. 10), a zasady techniki prawodawczej nakazują unikanie powtarzania w ustawach postanowień innych ustaw oraz aktów hierarchicznie wyższych niż ustawa. Oczywiście powtórzenie takie może być potrzebne z uwagi na przejrzystość i zrozumiałość danej ustawy, jednak w analizowanym tu przypadku sytuacja taka raczej nie zachodzi. Dalej idące zastrzeżenia zgłosić należy jednak do części drugiej. Pierwsza uwaga ma charakter czysto stylistyczny, chodzi o to, że Konstytucja RP  na określenie zadań organów państwowych używa zasadniczo wyrażenia „stoi na straży” (por. art. 126 ust. 2, art. 186 ust. 1, art. 208 ust. 1, art. 213 ust. 1). Niezależnie od oceny, czy jest to sformułowanie poprawne pod względem językowym, wydaje się, iż korzystne byłoby zachowanie tej konwencji.

Druga uwaga związana jest z zasadą określoności przepisów prawa. Chodzi o użycie bardzo nieprecyzyjnego wyrażenia „porządek konstytucyjny”, co rodzi dodatkowo komplikacje w związku z występowaniem i znaczeniem tego pojęcia w obowiązującym ustawodawstwie. W sensie doktrynalnym zauważyć można, iż porządek konstytucyjny definiuje się jako „wyznaczony przez obowiązujące normy konstytucyjne układ organów i instytucji oraz procedur rozstrzygania określonych spraw, a także wyznaczone przez owe normy zachowania podmiotów prawa, rozważane w powiązaniu z zachowaniami innych osób i instytucji”. Zwraca się uwagę, iż „porządek konstytucyjny obejmuje w takim ujęciu nie tylko porządek wyznaczony znajdującymi oparcie w konstytucji, obowiązującymi normami prawnymi, lecz także w ogóle wszystkie znajdujące oparcie w konstytucji elementy porządkujące życie społeczne; porządek konstytucyjny jest zatem <<konstytucją w działaniu>>” (M. Piechowiak, Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012, s. 42-43). W tym rozumieniu zadanie, które wypełniać miałby TK zostało określone zbyt szeroko w stosunku do jego kompetencji i w sposób „degradujący” w pewnym stopniu znaczenie organu o analogicznych funkcjach np. Trybunał Stanu. Oczywistym jest, że Trybunał Konstytucyjny nie może w całej rozciągłości zapewnić poszanowania dla porządku konstytucyjnego w szerokim tego słowa znaczeniu.