Jak wskazywał w swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny (wyrok z dnia 23 października 2007 r., sygn. akt P 28/07, OTK z 2007 r., Nr 9/A, poz. 106; wyrok z dnia 15 listopada 2010 r., sygn. akt P 32/09, OTK z 2010 r., Nr 9/A, poz. 100) art. 69 Konstytucji RP stwierdza istnienie obowiązków władzy publicznej do wykreowania mechanizmów legislacyjnych, umożliwiających realizację wymienionych w nim zadań i odsyła do ustawy, zarówno jeśli chodzi o poziom zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, jak i przedmiot regulacji w tym zakresie. Wskazany wzorzec konstytucyjny należy odczytywać jako zobowiązanie władzy publicznej do wykreowania mechanizmu realizacji zadań w nim wymienionych. Mechanizm ten musi zapewniać efektywne osiągnięcie celu.

Art. 69 Konstytucji RP nie tworzy bezpośrednio żadnych obowiązków po stronie podmiotów niepublicznych, natomiast na jego podstawie ustawodawca jest uprawniony do nałożenia tych obowiązków na wymienione podmioty. W kontekście niniejszej sprawy - zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich - rozważyć należy, czy sformułowane w art. 69 Konstytucji RP zasady polityki państwa uprawniały ustawodawcę do bezterminowego odstąpienia od zobowiązania przedsiębiorstw kolejowych i zarządców stacji do zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępności stacji, peronów, taboru kolejowego i innych pomieszczeń w miejskich, podmiejskich i regionalnych przewozach kolejowych.

W ocenie Rzecznika dysponując w tym zakresie dużym marginesem swobody regulacyjnej, ustawodawca przekroczył jednak jej granice. Nie określając horyzontu czasowego, w którym stacje, perony i tabor kolejowy powinny stać się dostępne dla osób niepełnosprawnych, ustawodawca w tym segmencie rynku kolejowego zwolnił się w rzeczywistości z obowiązku prowadzenia działań mających na celu pomoc osobom niepełnosprawnym w komunikacji społecznej. Działania te, podejmowane wobec podmiotów pozostających poza segmentem szeroko pojętej władzy publicznej, mają charakter regulacyjny, a więc muszą przybierać formę przepisów prawa. Co prawda z treści art. 3a ustawy o transporcie kolejowym wynika, że do miejskich, podmiejskich i regionalnych kolejowych przewozów osób stosuje się przepisy art. 21 ust. 2, art. 22, art. 23 i art. 24 rozporządzenia nr 1371/2007/WE (a więc przepisy dotyczące dostępności osób niepełnosprawnych za pomocą innych środków do podróży pociągiem, pomocy na stacjach kolejowych i w pociągu oraz warunków udzielania tej pomocy). Zwrócić jednak trzeba uwagę, że wymienione przepisy po pierwsze, wymagają swoistej „notyfikacji" zamiaru podróży przez osobę niepełnosprawną (powiadomienie o potrzebie udzielenia pomocy ze stosownym wyprzedzeniem), po drugie, stanowią one zastępczą formę zapewnienia dostępności stacji, peronów i taboru kolejowego polegającą na faktycznej pomocy osób trzecich. Osoba niepełnosprawna, aby skorzystać z przejazdu kolejowego musi więc poddać się określonej procedurze oraz jest zdana na działania osób trzecich. Rozwiązanie to, jakkolwiek konieczne nawet w długim okresie przejściowym, budzi wątpliwości, jeśli, tak jak chce tego polski ustawodawca, staje się ono rozwiązaniem docelowym i zwalniającym w przypadku miejskich, podmiejskich i regionalnych przewozów kolejowych przedsiębiorców kolejowych i zarządców stacji z obowiązku dostosowania w dającej się przewidzieć przyszłości taboru i infrastruktury do potrzeb osób niepełnosprawnych. Osoba niepełnosprawna, która mogłaby w bardzo wielu przypadkach samodzielnie korzystać na równych zasadach z pasażerskich przewozów kolejowych, zostaje bowiem w ten sposób uzależniona od starań i zachowań innych podmiotów.