Ten dylemat  jasno wyrażony jest w dwóch orzeczeniach Trybunału- w wyroku pełnego składu o sygnaturze K37/06 oraz postanowieniu sygnalizacyjnym S3/09.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku uznał za zgodne z Konstytucją przepisy upoważniające Radę Ministrów do zmiany granic gmin. Paradoks polega na tym, że danie upoważnienia Radzie Ministrów do zmiany granic gminy powoduje, że Rada Ministrów określa jedną z najważniejszych konstytutywnych cech wspólnoty, jaką jest jej liczebność oraz związane z tym możliwości działania. Tu Trybunał się podparł słabym argumentem, mianowicie tym, że samodzielność jednostek samorządu terytorialnego nie ma charakteru absolutnego. Paradoks polega na tym, że przyjęto, iż  wspólnota mieszkańców jest podmiotem zbiorowym prawa publicznego, a więc ma jakieś cechy odróżniające ją mimo jednolitości państwa. Przy takim założeniu niemożliwe jest do uzgodnienia, czyli niemożliwa jest zgoda na oddanie Radzie Ministrów, jako organowi administracji rządowej, a więc władzy wykonawczej, prawa do decydowania o kształcie tej wspólnoty. Jest to dylemat nie do rozwiązania. I dlatego w sytuacji, kiedy orzekamy o kwestiach związanych z samorządami, na przykład, dotyczących zadań czy dotyczących form działania, dlatego trzeba sobie po prostu zdawać sprawę z tej sytuacji, w jakiej się sędziowie orzekający znajdują.