Trybunał, ze względu na swoją rolę ustrojową najistotniej oddziałuje na władzę ustawodawczą, ale wchodzi też w relacje z organami władzy sądowniczej. Sąd konstytucyjny prowadzi swoisty dialog z sądami powszechnymi oraz z Sądem Najwyższym. W dialogu tym mamy nastawienie koncyliacyjne i nie kwestionujemy konieczności ucierania stanowisk co do konkretnych zagadnień. Chcę podkreślić, że orzeczenia Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, w których występuje różnica poglądów dotyczą sytuacji prawnej obywateli, a ich dobro jest przecież wspólną troską sędziów obu instytucji. Trybunał nie ma kompetencji do kontroli stosowania prawa, nie ma władzy kasatoryjnej ma jednak, jako jedyny organ konstytucyjny, kompetencję do kontroli konstytucyjności prawa. Tożsame jest trybunalskie podejście do dialogu z sądami administracyjnymi i z NSA.

Logiczną konsekwencją wprowadzenia do systemu konstytucyjnego ogólnych norm-zasad jest konieczność ich wypełnienia przez sąd konstytucyjny określoną treścią. Inaczej byłby one jedynie deklaracjami, bez większej wartości dla jednostki. Chciałbym podkreślić, że nie jest to bynajmniej budowaniem pozycji politycznej Trybunału. W ramach swoich kompetencji orzeczniczych Trybunał jest bowiem partnerem ustawodawcy w kształtowaniu systemu prawnego. Nowożytna koncepcja ustrojowa współdziałania władz dotyczy także sądów konstytucyjnych. Współtworzenie treści konstytucji poprzez jej wykładnię powoduje współodpowiedzialność za jednostki, których sytuację prawną ta Konstytucja kształtuje. Nie jest to jedynie odpowiedzialność za zachowanie najwyższej mocy prawnej ustawy zasadniczej w systemie, ale także odpowiedzialność za sprawność i przyjazność państwa wobec obywateli oraz za kształtowanie poczucia, że w Polsce mogą oni realizować swoje prawo do poszukiwania szczęścia na Ziemi. Odpowiedzialność ta rzecz jasna jest ograniczona do możliwości działania w ramach przyznanych Trybunałowi kompetencji, ale i tak jest to odpowiedzialność ogromna.