Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” stwierdza, że sposób podejmowania przez Ministra Sprawiedliwości decyzji w przedmiocie przenoszenia sędziów sądów powszechnych na ich wniosek z jednego miejsca służbowego na inne w sądzie tego samego rzędu, budzi wątpliwości zarówno co do sposobu procedowania i kryteriów branych pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, jak również faktycznego braku sądowej kontroli tych decyzji w jakimkolwiek zakresie.

Art. 75 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku - Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje, że o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe na jego wniosek decyduje Minister Sprawiedliwości. Ani ten przepis, ani żaden inny nie określają formy tej decyzji, jak również jakichkolwiek kryteriów branych pod uwagę przy jej podejmowaniu. Tym samym, podejmując decyzję w przedmiocie przeniesienia sędziego na jego wniosek, Minister Sprawiedliwości kieruje się wyłącznie własnym uznaniem. Nie określono w przepisach nawet terminu rozpoznania takiego wniosku, co powoduje, że postępowanie w przedmiocie wniosku Minister Sprawiedliwości może prowadzić dowolnie długo i często ma to miejsce.

Nadmienić należy, że w podobnych wypadkach, wymienionych w art. 75 § 2 pkt 1 i 2 u.s.p., tj. przeniesienia sędziego przez Ministra Sprawiedliwości bez jego zgody wskutek zniesienia stanowiska, sądu lub wydziału zamiejscowego, przeniesienia siedziby sądu bądź niedopuszczalności zajmowania stanowiska w danym sądzie wskutek zawarcia między sędziami związku małżeńskiego albo powstania powinowactwa, zgodnie z art. 75 § 4 u.s.p. przenoszonemu sędziemu przysługuje odwołanie do Sądu Najwyższego.

Powyższa sytuacja, zwłaszcza w kontekście powtarzających się odmownych decyzji Ministra Sprawiedliwości w tym przedmiocie, stanowi zagrożenie dla zagwarantowanej konstytucyjnie sędziowskiej niezawisłości. Powoduje także naruszenie konstytucyjnej zasady równowagi władz sądowniczej i wykonawczej oraz ich wzajemnej niezależności, albowiem Minister posiada znaczny i niczym nieusprawiedliwiony wpływ na osobę i czynności sędziego, poprzez podejmowanie w całkowicie dowolny sposób decyzji w przedmiocie jego przeniesienia na inne miejsce służbowe.

Problem dostrzegła Krajowa Rada Sądownictwa, zajmując w dniu 21 lipca 2011 roku „Stanowisko w sprawie przeniesienia sędziego sądu powszechnego na jego wniosek na inne miejsce służbowe”. Wskazała w nim między innymi, że mimo szczególnych obowiązków i ograniczeń osobistych związanych z pełnieniem urzędu, istotne interesy życiowe sędziego nie powinny być pomijane. Rada podniosła także, że w szczególnych i wyjątkowych sytuacjach osobistych, rodzinnych czy zdrowotnych, które ujawniły się po objęciu stanowiska sędziowskiego, powinna istnieć możliwość zmiany miejsca pełnienia służby, jeśli w sądzie, do którego sędzia chciałby być przeniesiony, są wolne etaty. Wreszcie Rada skonkludowała, że konieczne jest wprowadzenie do art. 75 u.s.p. możliwości złożenia przez sędziego odwołania od odmawiającej przeniesienia na inne miejsce służbowe decyzji Ministra Sprawiedliwości do Sądu Najwyższego lub KRS, bądź też umożliwienie Radzie udziału w procedurze przenoszenia na innych zasadach. Pozbawiłoby to, zdaniem Rady, odmowne decyzje Ministra obecnej uznaniowości i pozwoliło wyważyć argumenty przemawiające za przeniesieniem sędziego ze względu na jego istotny interes osobisty bądź przeciwko przeniesieniu ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości.