Siedziba Trybunału z lotu ptaka. Foto: Crédits Conseil de l'Europe

Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził naruszenie przez Polskę zakazu tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania w sprawach Piechowicz przeciwko Polsce oraz Horych przeciwko Polsce. Obie sprawy dotyczą statusu więźnia niebezpiecznego. Mirosław Piechowicz został aresztowany w czerwcu 2006 r. pod zarzutami m.in. handlu narkotykami oraz udziału w zorganizowanej grupie przestępczej. Został zakwalifikowany jako więzień niebezpieczny i był przetrzymywany w pełnej izolacji. Skarżący poddany był ciągłemu monitoringowi, kontroli osobistej oraz skuwano mu ręce i nogi za każdym razem przy opuszczeniu celi. Te środki muszą być stosowane zawsze w przypadku nadania statusu więźnia niebezpiecznego. Takie ograniczenia stosowane były również podczas widzeń z rodziną. W trakcie pobytu skarżących w więzieniu nie pojawiły się nowe podstawy do przedłużania tego statusu.

W stosunku do M. Piechowicza ograniczenia te były stosowane przez 2 lata i 9 miesięcy. Natomiast skarżący Andrzej Horych nadal podlega takim ograniczeniom, w sumie ponad 7 lat.

Naruszenie art. 3

Trybunał uznał, że pierwotna decyzja o zastosowaniu statusu więźnia niebezpiecznego była zasadna ze względu na bardzo poważne zarzuty stawiane skarżącym. Jednak zdaniem ETPC, długotrwałe stosowanie tego systemu wraz ze wszystkimi jego konsekwencjami nie było konieczne w celu zapewnienia bezpieczeństwa w jednostce. Trybunał w wyroku wyraził wątpliwość, czy każdorazowe stosowanie kajdanek i prowadnic względem więźniów niebezpiecznych, bez względu na ich zachowanie było konieczne.

Szczególną uwagę zwrócił Trybunał na sposób przeprowadzanej kilka razy dziennie kontroli osobistej, która narusza sferę intymną i godność osobistą więźnia. W ocenie Trybunału nie była ona konieczna. „Trybunał stwierdził również, że długość oraz dolegliwość konsekwencji wynikających ze stosowania statusu więźnia niebezpiecznego w sprawach Piechowicz przeciwko Polsce oraz Horych przeciwko Polsce przekroczyły wymogi wynikające z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych.” – mówi Maria Ejchart, prawniczka HFPC.

W ocenie Trybunału do stwierdzenia naruszenia art. 3 Konwencji (zakazu tortur) przyczynił się również brak weryfikacji, czy istniały konkretne przyczyny przedłużania stosowania tego statusu. Trybunał w wyroku powołał się również na obserwacje Komitetu ds. Zapobiegania Torturom (CPT), który również w ostatnim Raporcie dotyczącym Polski wyraził swoje wątpliwości dotyczące procedury nadawania statusu „więźnia niebezpiecznego”.