Deformacji ulega sama istota wyborów parlamentarnych, przekształcających się w trakcie kampanii wyborczej w swoisty konkurs i festiwal szefów partii, zatracając cel prezentacji pojedynczych kandydatów, którzy w wyniku głosowania mogą zostać przedstawicielami narodu. Ograniczona zostaje podstawowa funkcja wyborów parlamentarnych: swobodnego kształtowania osobowego składu Sejmu przez samych wyborców, nadania elektom indywidualnej legitymizacji do sprawowania władzy ustawodawczej, odzwierciedlenia struktury opinii publicznej co do preferencji poszczególnych kandydatów. O tych wszystkich sprawach niestety, w praktyce wyborczej rozstrzyga jeszcze przed wyborami sam lider partii.

Wydaje się, że w sytuacji zaistnienia konfliktu dwóch wartości konstytucyjnych: zasady ustrojowej swobody działalności partii politycznych, w tym swobody kształtowania przez partie swoich list wyborczych – z czynnym prawem wyborczym o charakterze podmiotowym, w tym z zakazem rozszerzania warunków ograniczających to prawo, pierwszeństwo należy się tej drugiej wartości, zaś zgoda kandydata na dobrowolne ograniczenie swego prawa wybierania, nie zmienia tego priorytetu.

Sytuacja wyborcy w wolnych, demokratycznych wyborach z pewnością poprawiłaby się znacznie, gdyby przynajmniej w połowie okręgów wyborczych do Sejmu wprowadzono w Polsce głosowanie większościowe, w którym komitety wyborcze wyborców uzyskałby rzeczywiste prawo do zgłaszania własnych kandydatów, a wyborcy w konsekwencji tego mieliby wpływ na wybór posła związanego z nimi, a nie z komitetem partyjnym. Takie rozwiązanie wyszłoby naprzeciw licznym postulatom społecznym wprowadzenia w wyborach do Sejmu jednomandatowych okręgów wyborczych.