Z dniem 1 stycznia 2007 r. Krajowa Rada Sądownictwa stała się organem niezależnym finansowo, organizacyjnie i administracyjnie. Wyodrębnienie budżetu KRS, jako organu władzy sądowniczej, w budżecie państwa oraz jego niezależność były konsekwencją ustrojowego wyodrębnienia tej władzy w systemie władz.

Asesorzy i opiniowanie projektów

Za szczególnie ważny uznać należy aktywny udział KRS w tworzeniu nowego modelu sprawowania przez sądy wymiaru sprawiedliwości w sytuacji zaistniałej po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku uznającego za niezgodną z Konstytucją możliwość powierzania asesorom sądowym przez Ministra Sprawiedliwości pełnienia czynności sędziowskich. Rada wskazała dwa warianty dochodzenia do zawodu sędziego – osób powoływanych do pełnienia tego urzędu po raz pierwszy (przez możliwość utworzenia nowego stanowiska sędziowskiego) lub przez możliwość powoływania sędziów wyłącznie spośród osób wykonujących inne zawody prawnicze. Pomimo braku ustawowego uprawnienia do inicjatywy ustawodawczej, KRS przygotowała własną propozycję wyrażoną w formie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Będący wynikiem paromiesięcznej dyskusji projekt zakładał wprowadzenie w miejsce stanowiska asesora sądowego nowego stanowiska sędziego grodzkiego, pełniącego czynności sędziowskie w sądzie rejonowym, którego status byłby taki sam, jak pozostałych sędziów powoływanych na stanowiska sędziowskie w sądach powszechnych. Propozycja Rady nie znalazła akceptacji Parlamentu. W konsekwencji, ustawą o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, która w 2009 r. stała się obowiązującym prawem, przyjęto model kształcenia kandydatów na sędziów w toku aplikacji sądowej i szkoleń zawodowych. Model ten Rada oceniła krytycznie.

Ważnym i niezmiennie aktualnym zagadnieniem w działalności KRS były i są starania o stworzenie właściwego modelu kształcenia i doskonalenia zawodowego sędziów. Rada wielokrotnie apelowała o podjęcie prac nad nowelizacją ustawy o KSSiP z uwagi na wadliwość nowego modelu aplikacji, jak również modelu szkoleń zawodowych.

Opiniowanie projektów aktów normatywnych jest drugim z najważniejszych zadań KRS określonych w ustawach. Rada co i rusz zwracała uwagę, że każda ingerencja w treść przepisów prawnych, szczególnie kodeksowych, powinna być przemyślana, rozważna oraz następować w ostateczności. Zbyt częste zmiany przepisów prawnych prowadzą bowiem do niestabilności systemu prawnego, do podważania zaufania społeczeństwa do tego systemu. Nie podnoszą także kultury prawnej w społeczeństwie. Już w stanowisku z 13 września 2006 r. Rada uznała, że tylko stabilność prawa sprzyja jednolitości orzecznictwa i znajomości prawa wśród stosujących je podmiotów. Stwierdziła nadto, że dokonywanie zmian kodeksów zapisami w innych ustawach rodzi niebezpieczeństwo wprowadzenia do systemu prawa „przypadkowych rozwiązań, odbiegających od unormowań kodeksowych”. Wpływające do Rady projekty aktów prawnych coraz częściej budziły też poważne zastrzeżenia co do ich zgodności z Konstytucją.