Wcześniejsze kryzysy, z Wielką Depresją na czele, były efektem kreacji pieniądza ex nihilo przez system bankowy. Oznacza to, że banki udzielały zbyt wielu kredytów, w ten sposób kreując wirtualny pieniądz. Co więcej, inwestycje długoterminowe często finansowano funduszami pożyczonymi krótkoterminowo, a liczne kredyty często służyły finansowaniu spekulacji. Przed Wielką Depresją amerykańska giełda przeżyła bezprecedensowy boom, podczas którego Dow Jones w ciągu 4 lat (1925-1929) wzrósł aż o 215% (w tym samym okresie rzeczywisty produkt narodowy brutto wzrósł jedynie o 13%)[7]. Pieniądz wykreowany w czasie hossy, podczas bessy musiał zniknąć, czego efektem było spektakularne załamanie na amerykańskim parkiecie. Krach giełdowy pociągnął za sobą kryzys finansowy, a wkrótce również gospodarczy. Można zatem stwierdzić, że już w okresie międzywojennym (a biorąc pod uwagę kryzysy wcześniejsze – nawet w XIX w.) rynki finansowe miały decydujący wpływ na realną gospodarkę.

Jak z powyższego wynika, możliwość kreacji pieniądza czyni systemy finansowe i walutowe niestabilnymi. Jak opis ten pasuje do obecnej sytuacji?

Wirtualizacja pieniądza posunęła się znacznie dalej. Współczesne gospodarki stały się całkowicie zależne od rynków finansowych, państwa są zależne od banków, a kreacja pieniądza rozwinęła się do tego stopnia, że wirtualny pieniądz wytwarza dalszy, „jeszcze bardziej wirtualny” pieniądz. Tzw. instrumenty pochodne (derywaty) osiągnęły tak wysublimowany poziom, że trudno uciec od wrażenia, iż żyją już własnym życiem i nikt nie jest w stanie w pełni go zrozumieć. Proces ten uległ spotęgowaniu przez globalizację oraz powszechne zastosowanie technik komputerowych i dobrodziejstwa Internetu, co maksymalnie uprościło przepływ wirtualnego pieniądza. Jeśli zatem bez większego ryzyka można określić mianem „kreacjonistycznego” system kredytowy, który prowadził do poprzednich światowych kryzysów gospodarczych, jakiego słowa można użyć dla opisania systemu derywatów, gdzie kreacja jest zwielokrotniona? Powoduje ona coraz większe oderwanie pieniądza od rzeczywistości, co w połączeniu ze zmianami światowego systemu walutowego – rezygnacją ze standardu złota oraz odejściem od systemu Bretton Woods – spowodowało, że waluty utraciły kotwice wiążące je z jakimikolwiek dobrami realnymi.