Skarga konstytucyjna stanowi instrument szczególny, który pozwala dochodzić ochrony konstytucyjnych praw i wolności każdemu, jeżeli zostały one naruszone przez zastosowanie w jego indywidualnej sprawie niezgodnego z Konstytucją aktu normatywnego. Z istoty tego instrumentu wynika zatem, że podmiotem uprawnionym do inicjowania kontroli przed Trybunałem w tym trybie jest wyłącznie adresat konstytucyjnych praw lub wolności (co do legitymacji skargowej komornika w zakresie ochrony praw majątkowych, zob. wyrok z 30 kwietnia 2012 r., SK 4/10). Skarga może być wniesiona dopiero po wydaniu ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej. Jest ona przedwczesna, a przez to niedopuszczalna, jeśli skarżący nie wykorzystał uprzednio wszystkich środków prawnych w celu uzyskania prawomocnego orzeczenia sądowego lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia w jego sprawie (postanowienie z 19 czerwca 2012 r., SK 37/08). Aby dopuszczalne było rozpoznanie sprawy przez Trybunał, wcześniej wydane orzeczenie musi ingerować bezpośrednio w prawa lub wolności przysługujące skarżącemu w konkretnych okolicznościach danej sprawy. Nie jest wykluczone, co do zasady, uczynienie przedmiotem skargi konstytucyjnej przepisu ustawy nowelizującej, co wynika z ogólnego domniemania właściwości Trybunału Konstytucyjnego do rozpoznawania skarg konstytucyjnych, w których zakwestionowane zostały przepisy zawarte w ustawie (postanowienie z 24 października 2012 r., Ts 127/11). Skarga jest w szczególności niedopuszczalna, jeśli zarzut dotyczy w rzeczywistości ingerencji w prawa innego podmiotu niż skarżący (postanowienie z 26 listopada 2012 r., SK 33/10). Ponadto, naruszenie konstytucyjnych praw i wolności musi mieć charakter aktualny. Jeśli późniejsza zmiana stanu normatywnego otworzyłaby możliwość dochodzenia ochrony bez konieczności uzyskania orzeczenia Trybunału, zarzuty mogą stać się nieaktualne, a samo postępowanie przed Trybunałem – zbędne (postanowienie z 7 marca 2012 r., SK 23/11).