TK
Ochrona dziennikarskich źródeł informacji w dobie cyfrowej w świetle Konwencji i Konstytucji
blogerzy| CBA| demokratyczne państwo prawa| dziennikarstwo| facebook| gromadzenie danych| Konstytucja| Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności| nowe technologie| tajemnica dziennikarska| terroryzm| tożsamość informatora| Trybunał Konstytucyjny| twitter
włącz czytnikSurowsze wymagania w tym zakresie postawił polskiemu ustawodawcy TK, badając przepisy regulujące kontrolę operacyjną w wyroku o sygn. akt K 23/11. Uprzedzając dalsze rozważania, należy zwrócić uwagę na specyfikę i kontekst normatywny badanych regulacji. O ile na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego ustawodawca zapewnił ochronę tajemnicy dziennikarskiej przez instytucję tzw. zakazu dowodowego, o tyle już w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych zbliżonych chociażby gwarancji nie wprowadził. Jeżeli chodzi o ochronę informatorów, w art. 180 § 3 kodeksu postępowania karnego [dalej: k.p.k.] określił on, że nie można zwolnić z zachowania tajemnicy dziennikarskiej w zakresie treści umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, identyfikację osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania, jeśli osoby te zastrzegły nieujawnianie swych danych. Dziennikarzowi nie przysługuje prawo do powoływania się na tajemnicę dziennikarską, gdy żądana informacja dotyczy przestępstwa, o którym mowa w art. 240 § 1 kodeksu karnego. Chodzi tutaj o czyn polegający na niezawiadomieniu o określonych poważnych przestępstwach — w tym terrorystycznych — przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (np. zdrada stanu, szpiegostwo), siłom zbrojnym czy życiu. W świetle art. 180 § 2 k.p.k., zwolnienie z tajemnicy zawodowej nastąpić może wyłącznie, jeśli jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu (klauzula subsydiarności). Rozstrzyga o tym sąd.
W przepisach regulujących czynności operacyjno-rozpoznawcze nie przewidziano natomiast rozwiązań zapewniających ochronę tajemnic zawodowych, a w konsekwencji — osób, dla których zostały one ustanowione. O ile w przypadku kontroli operacyjnej wprowadzono obowiązek uzyskania uprzedniej zgody sądu na jej stosowanie (co jednak nie jest równoznaczne z uchyleniem tajemnicy dziennikarskiej, ponieważ sąd w tej kwestii się nie wypowiada), o tyle w przypadku dostępu do danych telekomunikacyjnych nie istnieje zewnętrzna kontrola o charakterze uprzednim. Oznacza to, że de lege lata ochrona tajemnicy dziennikarskiej jest uzależniona od sposobu komunikowania się z informatorami. Jak się zatem wydaje, jeśli dziennikarz korzysta z łączności telefonicznej lub Internetu albo też przetwarza lub przechowuje dane elektroniczne, to zakres przysługującej ochrony jest znacząco mniejszy, niż gdy kontaktuje się z informatorem osobiście lub gdy nie używa nowoczesnych technik przetwarzania danych. Aktualny stan normatywny wyraźnie potwierdza sformułowaną na początku tego opracowania tezę o rozbieżności standardów ochrony wolności i praw konstytucyjnych w zależności od korzystania lub niekorzystania z nowych technologii. Jak się wydaje, w tym przypadku ustawodawca nie nadąża za rozwojem społeczno-technologicznym.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Sejm: służby zbyt swobodnie sięgają po billingi
Fundacja Batorego chce ustawy o ochronie tzw. sygnalistów
Stanowisko HFPC, IWP i SGL ws. nowelizacji art. 212 kk
À propos: Ochrona źródła dziennikarskiego w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Kultura anonimowych donosów
SN: dziennikarz może użyć tajnych dokumentów do artykułu
Nowy stary projekt ustawy o policji
Sąd w Chrzanowie uznał, że portal może skarżyć postanowienie o wydaniu danych
HFPC o standardach ochrony tajemnicy dziennikarskiej
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.