³ Postanowienie TK z 24 listopada 2010 r., sygn. Pp 1/08, OTK ZU nr 9/A/2010, poz. 115.

⁴ Postanowienie TK z 6 kwietnia 2011 r., sygn. Pp 1/10, OTK ZU nr 3/A/2011, poz. 27.

⁵ Na temat przesłanek umorzenia wskazanych postępowań zob. np. P. Chybalski, Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2010 r. (sygn. akt Pp 1/08), „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 5, s. 151-158; L. Jamróz, Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 kwietnia 2011 r. (sygn. akt Pp 1/10), „Przegląd Sejmowy” 2012, nr 4, s. 207-214, a także P. Tuleja, Podstawy prawne delegalizacji partii politycznych, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), t. 1, Warszawa 2012, s. 612-616.

⁶ Zob. np. F. Rymarz, Autokratyczne tendencje w zarządzaniu partiami politycznymi a demokra­tyczne państwo prawa i społeczeństwo obywatelskie, [w:] Państwo prawa i prawo karne…, s. 561 i n.

⁷ Wyrok TK z 8 marca 2000 r., sygn. Pp 1/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 58.

⁸ Na taką możliwość – jako wynikającą z art. 188 pkt 4 Konstytucji – Trybunał wyraźnie wska­zał natomiast w postanowieniu z 7 lutego 2006 r., sygn. Ts 194/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 216 – zob. też F. Rymarz, Autokratyczne tendencje w zarządzaniu…, s. 565.

⁹ Postanowienie TK z 24 listopada 2010 r., sygn. Pp 1/08, pkt III 7.1 uzasadnienia.

¹⁰ Por. jednak zdanie odrębne sędzi TK Teresy Liszcz do postanowienia TK z 24 listopada 2010 r., sygn. Pp 1/08 oraz zdanie odrębne sędziego Marka Zubika do postanowienia TK z 6 kwietnia 2011 r., sygn. Pp 1/10.

¹¹  P. Chybalski, Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2010…, s. 152 i n. Wcześniejsze wypowiedzi doktryny wskazywały, że wzorcem kontroli konstytucyjności celów i działalności partii politycznych mogą być zarówno art. 13, jak i art. 11 Konstytucji (np. M. Granat, A. Gorgol, J. Sobczak, Ustawa o partiach politycznych Komentarz, M. Granat (red.),
Warszawa 2003, s. 66-67; J. Sobczak, Konstytucyjna wolność tworzenia partii politycznych w Pol­sce, [w:] Partie polityczne we współczesnym konstytucjonalizmie, M. Granat, P. Policastro, J. Sob­czak (red.), Lublin 2001, s. 200) lub też podkreślały szczególną rolę tych dwóch przepisów zaznacza­ jąc, że nie można wykluczyć oceny zgodności celów i działalności partii także z innymi przepisami Konstytucji (L. Garlicki, uwaga 24 do artykułu 188, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Ko­mentarz, L. Garlicki (red.), t. V, Warszawa 2007; Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 r., Warszawa 1999, s. 188; M. Krzemiński, Kontrola konstytucyjności celów i działalności partii politycznych w Polsce, [w:] Konstytucja i sądowe gwarancje jej ochrony. Księga jubileuszowa Profesora Pawła Sarneckiego, Kraków 2004, s. 118). Już po wydaniu wskazanego postanowienia za możliwością kontroli zgodno­ści celów i działalności partii z innymi niż art. 11 i art. 13 przepisami  Konstytucji wypowiadał się też m.in. A. Jamróz. Wskazywał jednak przy tym, że w wypadku stwierdzenia naruszenia innego prze­pisu Konstytucji Trybunał może, lecz nie musi, orzec o niekonstytucyjności celów lub działalności partii (A. Jamróz, O orzekaniu przez Trybunał Konstytucyjny w sprawach zgodności z Konstytucją działalności partii politycznych, [w:] Księga XXV-lecia Trybunału Konstytucyjnego. Ewolucja funk­cji i zadań Trybunału Konstytucyjnego – założenia a ich praktyczna realizacja, K. Budziło (red.), Warszawa 2010, s. 241-242).