Debaty
Treść konstytucyjnej zasady powszechności głosowania na początku XXI wieku
bezpaństwowcy| nieobywatele| obywatelstwo polskie| powszechność wyborów| prawo do głosowania| prawo wyborcze| traktat z Maastricht| UE| wybory do Parlamentu Europejskiego
włącz czytnikObowiązująca Konstytucja RP z 1997 r., podobnie jak większość konstytucji europejskich, nakreśliła w sposób ogólny treść zasady powszechności głosowania. Art. 62 stanowi z jednej strony o tym, kto posiada prawo do głosowania (ust. 1), z drugiej zaś strony formułuje krąg osób, które takiego prawa nie mogą mieć przyznanego w drodze ustaw zwykłych (ust. 2).
Prawo do głosowania Konstytucja przyznaje obywatelom polskim, którzy ukończyli 18 rok życia (przesłanki pozytywne) oraz nie zostali ubezwłasnowolnieni, pozbawieni praw publicznych albo wyborczych (przesłanki negatywne). W ciągu 15 lat od wejścia w życie Konstytucji zaszły jednak istotne zmiany, które sprawiają, że większość z wymienionych konstytucyjnych warunków posiadania prawa do głosowania jest do podważenia.
1. Przesłanki pozytywne
1.1. Posiadanie obywatelstwa polskiego
Wymóg posiadania obywatelstwa polskiego stawiany wobec osób chcących wziąć udział w głosowaniu wydaje się oczywistą konsekwencją więzi prawnej łączącej obywatela z państwem. Bodaj jedynym państwem na świecie, który dopuszcza osoby nie-posiadające obywatelstwa tego kraju do głosowania w wyborach ogólnokrajowych, jest Nowa Zelandia. Wymóg posiadania obywatelstwa polskiego jako warunek przyznania prawa do głosowania należy traktować jako rudymentarny i w najbliższej przyszłości niepodważalny. Powyższe dotyczy rzecz jasna jedynie wyborów parlamentarnych oraz prezydenckich, w wyborach do Parlamentu Europejskiego bowiem prawo takie na mocy wiążącego Polskę Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej posiadają już od niemal dwóch dekad obywatele UE. Wprowadzenie do Konstytucji przepisu stanowiącego o prawie do głosowania obywateli UE w wyborach do PE, co w przyszłości najpewniej nastąpi, stanowiłoby zatem jedynie uporządkowanie konstytucyjnej treści zasady powszechności, nie zaś jej modyfikację.
W kontekście koniecznych zmian Konstytucji należy natomiast zwrócić uwagę na pojawiające się coraz częściej opinie o konieczności przyznania obywatelom UE prawa do głosowania w wyborach ogólnokrajowych. W tym miejscu należy przypomnieć, że na mocy Traktatu z Maastricht obywatelom UE zostało przyznane prawo do głosowania w państwie członkowskim zamieszkania, jednakże tylko w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz wyborach lokalnych. Na etapie opracowywania dyrektywy wykonawczej państwa członkowskie musiały określić, w których z ich jednostek administracyjnych prawo do głosowania posiadać będą obywatele UE nieposiadający ich obywatelstwa. Państwo polskie zaproponowało gminę jako jednostkę, która spełnia wymagania dyrektywy. Poszczególne państwa przedstawiły różne katalogi takich jednostek. Żadne państwo członkowskie nie zaproponowało jednak przyznania prawa do głosowania obywatelom UE we wszystkich wyborach szczebla lokalnego.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Konstytucjonalizacja zasady wolnych wyborów oraz instytucji Państwowej Komisji Wyborczej
F. Rymarz: Jeden czy wiele okręgów wyborczych w wyborach europejskich?
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych
Kompas - Głosowanie korespondencyjne dla wszystkich
Wybory: mniejsze zło czy użyteczność publiczna
Mankamenty demokracji przedstawicielskiej
Kukiz żąda od RPO skargi do Trybunału
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.