Debaty
Wykłady w Trybunale: Fundamenty współczesnych państw - wartości, zasady i prawa podstawowe
Hubert Izdebski| Lech Garlicki| OBWE| Piotr Tuleja| prawa podstawowe| Unia Europejska| Wiktor Osiatyński| Wykłady w Trybunale
włącz czytnik
„Częste powracanie do fundamentalnych zasad konstytucji oraz stałe przywiązanie do zasad pobożności, sprawiedliwości, umiarkowania, powściągliwości, pracowitości i skromności są absolutnie niezbędne do zachowania korzyści płynących z wolności i do zachowania wolnego rządu; lud powinien, w konsekwencji, przywiązywać szczególną uwagę do wszystkich tych zasad przy wyborze urzędników i przedstawicieli; powinien mieć prawo żądania od swoich prawodawców i sędziów pieczołowitego i stałego ich przestrzegania przy tworzeniu i stosowaniu praw niezbędnych dla dobrej administracji (good administration) państwa”.
Zamiast unikania maladministration, o której była mowa w wirginijskiej Deklaracji Praw, w konstytucji Massachusetts była i jest mowa o good administration – a współcześnie podnosi się, że „dobra administracja” to coś więcej niż prosty brak maladministration (skądinąd formalnego przedmiotu zainteresowania wielu ombudsmanów, w tym Ombudsmana Europejskiego).
Zarazem można powiedzieć, że historia zatacza swoiste koło – ale nie na zasadzie prostego powrotu do tego, co było, ale rozwoju po spirali, według modelu Gianbattista de Vico. W preambule naszej Konstytucji, gdzie Konstytucję określa się jako „prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości”, wyrażone zostało pragnienie zagwarantowania na zawsze rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych; rzetelność i sprawność to zapewne najważniejsze cechy dobrego rządzenia. Do XVIII wieku rozważania ze sfery doktryn polityczno-prawnych ogniskowały się na poszukiwaniu optymalnego ustroju – jak to nazywano w renesansowych Włoszech poszukiwaniu buongoverno; gwarancją dobrego rządu miało być dobre prawo przedmiotowe.
Od XVIII w. coraz większe znaczenie przypisywano prawom w sensie podmiotowym (rights) – by w II połowie XX w. dokonać tzw. rewolucji praw, tj. konstruowania podstaw myślenia o dobrym rządzeniu przy wychodzeniu od, traktowanych coraz bardziej niepozytywistycznie, praw podmiotowych. Ronald Dworkin podkreśla, że prawa podmiotowe (rights), które, zgodnie z tytułem jednej z jego książek, należy „brać poważnie” – to „karty atutowe poszczególnych obywateli”, we współczesnych państwach demokratycznych używane w formule nie tylko czysto politycznej, lecz także i coraz bardziej prawno-procesowej – „wtedy, gdy z jakiejś przyczyny wspólny cel nie stanowi wystarczającego powodu odmawiania im tego, co jako jednostki chcą robić lub posiadać, bądź też nie jest wystarczającym powodem wymuszania na nich ponoszenia strat lub doznawania krzywd”[6]. Mówiąc najkrócej, „prawa stają się prawem” – a jest to tytuł konferencji naukowej Wydziału Prawa i Administracji UW zorganizowanej w 2005 r., której materiały zostały wydane z podtytułem Status jednostki a tendencje rozwojowe prawa, pod redakcją Mirosława Wyrzykowskiego, który odbył w tym gmachu dziewięcioletnią posługę sędziowską.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Wykłady w Trybunale: Pojęcie i funkcje państwa narodowego
Hubert Izdebski: Obywatel między prawem a Trybunałem
Hubert Izdebski: czy reformować wymiar sprawiedliwości?
Wykłady w Trybunale: Wolność wyznania, tożsamość narodowa i prawa człowieka: szczególna droga Europy
Wykłady w Trybunale: prof. Joseph Weiler uhonorowany tytułem Człowieka Pojednania za rok 2011
Irena Lipowicz: system stanowienia prawa wymaga poważnej refleksji
Ogłoszenie: wykład prof. Andrzeja Górskiego w Trybunale
Czeska polityka w czasach wideodemokracji
Tradycja i postęp, czyli o kłopotach Europejczyków z radzeniem sobie z problemami
Liberalna polityka społeczna – państwo, społeczeństwo, solidarność
Po co nam państwo?
Crouch: W kierunku postkryzysowej postdemokracji?
H. Izdebski: polskie instytucje publiczne wymagają jeszcze doskonalenia
Nowe obowiązki wobec pokrzywdzonego i oskarżonego
Po co ci, człowieku, trójpodział władzy?
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.