Czyn zabroniony na dwa sposoby

Komisja chce też zmodyfikować artykuł 9 kodeksu, w którym występuje - zdaniem jej członków - nieścisłość w traktowaniu umyślnego i nieumyślnego popełnienia czynu zabronionego. Obecnie w kodeksie jest taka niekonsekwencja, że w części ogólnej używa się pojęcia "czyn zabroniony" w dwóch znaczeniach. W art. 9 jako czyny zabronione rozumie się tylko elementy przedmiotowe czynu zabronionego, a w innych miejscach przez czyn zabroniony rozumie się całość znamion, czyli zarówno znamiona przedmiotowe jak i podmiotowe. Zdaniem Komisji, jeśli czyn jest popełniany umyślnie, to zamiar musi być odniesiony tylko do elementów przedmiotowych. Pojęcie czynu zabronionego nie może zawierać zamiaru jako znamion opisujących czyn zabroniony.

Jest też, zdaniem Komisji problem z traktowaniem nieletnich, ponieważ prawo Unii Europejskiej i konwencje międzynarodowe za nieletnich uważają osoby poniżej 18 roku życia. Tymczasem polskie prawo pozwala na karanie tak jak dorosłych już 17-latków, a w wyjątkowych przypadkach nawet 15-latków. Komisja nie proponuje jednak przyjęcia międzynarodowych zasad wprost, ale chce doprowadzić do odwrócenia proporcji pomiędzy zasadą i wyjątkami. W przepisie, który pozwala sądowi w wyjątkowych przypadkach w stosunku do osoby, która ukończyła 17 lat, a nie ukończyła lat 18 i dopuściła się występku, nie wymierzać jej kary, tylko zastosować wobec niej te środki, które przewidziane są dla nieletnich. Przepisy dotyczące dorosłych sąd mógłby zastosować tylko wtedy, gdy przemawiają za tym stopień demoralizacji oskarżonego i okoliczności popełnienia czynu.

Usiłowanie to nie zawsze działanie

Autorzy projektu chcą też uporządkować problem usiłowania i współdziałania w popełnieniu przestępstwa. W obecnym stanie prawnym odpowiedzialność za usiłowanie jest taka sama jak za wykonanie czynu, a Komisja chce, by np. przestępstwa zagrożone karą do dwóch lat pozbawienia wolności nie były karalne za usiłowanie.