Przedstawiciele Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej uczestniczyli w posiedzeniu senackiej komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, podczas której reprezentanci Ministerstwa Spraw Zagranicznych przedstawili raport z wykonywania przez Polskę wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Poniżej publikujemy za serwisem NRA relację adw. dr. Wieńczysława Grzyba i apl. adw. Małgorzaty Mączki-Pacholak, członków Komisji Praw Człowieka przy NRA.

W marcu 2012 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych opublikowało „Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2012 r.”. Dokument rozpatrywany był 30 lipca 2013 r. przez Senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. W posiedzeniu i dyskusji nad raportem wzięli udział członkowie Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej – adw. Wieńczysław Grzyb, adw. Paweł Osik, apl. adw. Małgorzata Mączka-Pacholak.

Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka za 2012 r. to pierwszy tego typu dokument, przygotowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Opisano w nim procedurę wykonywania wyroków ETPCz oraz wskazano działania, jakie zostały podjęte w celu wykonania wyroków stwierdzających naruszenie przepisów Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności przez Polskę.

MSZ wskazuje w Raporcie, że w większości spraw, w których doszło do stwierdzenia naruszenia przez Polskę przepisów Konwencji wykonano wyrok w zakresie tzw. środków indywidualnych, polegających na wypłaceniu skarżącemu kwoty odszkodowania zasądzonego przez strasburski Trybunał. Problemem pozostaje wciąż kwestia wykonania wyroków w zakresie tzw. środków generalnych, polegających na zmianie prawa lub praktyki, która została uznana przez ETPC za sprzeczną w Konwencją. MSZ wskazuje, że przyczyną niewykonywania wyroków w zakresie środków generalnych jest długotrwałość procesu legislacyjnego i ryzyko niewprowadzenia zmian w przepisach z uwagi na brak większości w parlamencie. Zmiana natomiast praktyki wymaga często zmiany mentalności w danym środowisku zawodowym.

Nadzorem nad wykonywaniem wyroków ETPC zajmuje się Komitet Ministrów Rady Europy. Organ ten czuwa nad terminowością i jakością wykonywania wyroków przez władze państw – członków Rady Europy. W wielu sprawach zdarza się, że nadzorem Komitetu Ministrów obejmowane są całe grupy spraw, w których doszło do niemal identycznego naruszenia przepisów Konwencji. Do największych grup wyroków w fazie wykonywania w sprawach polskich należą wyroki dotyczące przewlekłości postępowań sądowych i sądowo-administracyjnych (ponad 375 wyroków) oraz przewlekłości tymczasowych aresztów (ponad 180 wyroków).