Immunitet formalny nie jest osobistym przywilejem bezkarności osoby, którą chroni. Powszechnie (także na gruncie orzecznictwa TK, aczkolwiek w odniesieniu do funkcjonariuszy rekrutujących się z różnych władz) przyjmuje się, że funkcją immunitetu jest gwarancja nieskrępowanego wykonywania obowiązków przez funkcjonariusza, którego on dotyczy, oraz ochrona instytucji, w skład której ów funkcjonariusz wchodzi. Zdaniem Trybunału, ogólny kształt unormowań dotyczących analizowanej instytucji może i powinien być oceniany z punktu widzenia zasady równości, bo wprowadzają one odstępstwo od konstytucyjnego nakazu równego traktowania. Toteż przyznanie immunitetu określonej grupie osób zawsze albo musi znajdować oparcie w konkretnych przepisach konstytucyjnych (jak przy immunitecie parlamentarnym, immunitecie sędziowskim, czy immunitetach wynikających z art. 206 i art. 211 Konstytucji) albo musi stanowić konieczną przesłankę właściwej realizacji poszczególnych zasad czy norm konstytucyjnych (np. zapewnienia prawa do rzetelnego procesu sądowego – gdy chodzi o immunitet adwokacki czy prokuratorski, bądź zapewnienia poszanowania prawa międzynarodowego – gdy chodzi o immunitet dyplomatyczny (por. wyrok TK z 28 listopada 2001 r., sygn. akt K 36/01). Sędzia Trybunału w stanie spoczynku reprezentuje władzę sądowniczą, dlatego gwarantowane jest mu godziwe uposażenie skorelowane z nakazem dochowania przez niego godności urzędu. Jednak jest bezsporne, że sędzia Trybunału w stanie spoczynku w żaden sposób nie może już wiążąco (władczo) oddziaływać lub uczestniczyć w funkcjonowaniu organu, w ramach którego wykonywał niegdyś swe obowiązki. Tym samym objęcie go immunitetem formalnym nie znajduje żadnego uzasadnienia ustrojowego.

3. Dodatkowe zatrudnienie sędziego Trybunału w stanie spoczynku (art. 45 ust. 2-4 proj. u. TK)

Stan spoczynku jest instytucją prawną znajdującą zakotwiczenie w art. 180 ust. 3-5 Konstytucji, który – jak wskazuje treść tego przepisu oraz systematyka rozdziału VIII Konstytucji – reguluje status prawny sędziego „sądowego”. Decyzją ustawodawcy  stanem spoczynku objęci zostali również sędziowie Trybunału. Z art. 6 ust. 6-7 u. TK wynika, że  sędzia Trybunału osiąga stan spoczynku po zakończeniu swojej kadencji, o ile nie skorzysta z prawa powrotu na poprzednio zajmowane lub równorzędne stanowisko, zaś z art. 50 u. SN w zw. z art. 6 ust. 8 u. TK, iż sędzia Trybunału w stanie spoczynku korzysta z prawa do uposażenia.