Przedstawiony do zaopiniowania projekt przynosi w tym zakresie istotne zmiany. Zgodnie z propozycją wnioskodawcy, sędzia Trybunału w stanie spoczynku byłby uprawniony do podejmowania dodatkowego zatrudnienia na podstawie mianowania, powołania lub wyboru na „stanowisko w organach państwowych, w stosunku do którego przepisy ustanawiają zakaz przynależności do partii politycznej, lub w organach organizacji międzynarodowych oraz ponadnarodowych działających na podstawie umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską” (art. 45 ust. 2 proj. u. TK). Koncepcja leżąca u podstaw tej regulacji, zakładająca możliwość zachowania statusu sędziego Trybunału w stanie spoczynku pomimo podjęcia dalszej aktywności zawodowej, zasługuje na krytyczną ocenę, jako że godzi w istotę instytucji prawnej stanu spoczynku.

Punkt odniesienia dla oceny zawartych w projekcie rozwiązań powinny stanowić – wobec skąpej regulacji konstytucyjnej – przede wszystkim ustalenia dotyczące „stanu spoczynku” podjęte dotychczas przez sąd konstytucyjny. Dla analizowanej kwestii istotne znaczenie przyznać trzeba następującym stwierdzeniom: instytucja stanu spoczynku ma stanowić gwarancję niezawisłości sędziowskiej (wyrok TK z 6 marca 2007 r., sygn. akt SK 54/06); instytucja stanu spoczynku ma nadto przyczyniać się do wzmocnienia zaufania społecznego do wymiaru sprawiedliwości (wyrok TK z 27 stycznia 1999 r., sygn. akt K 1/98; postanowienie TK z 23 lutego 2000 r., sygn. akt Ts 118/99 oraz postanowienie TK wydane w związku z zażaleniem na to postanowienie); reżim stanu spoczynku oraz pochodne od niego uprawnienia o charakterze socjalnym znajdują szczególne uzasadnienie jako jedna z gwarancji prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości (wyrok TK z 11 lipca 2000 r., sygn. akt K 30/99); stan spoczynku sędziów oraz wiążące się z nim uprawnienia o charakterze socjalnym należy wiązać nie tylko z dążeniem do stworzenia dodatkowej gwarancji niezależności sędziów, ale także z dążeniem do kształtowania pozytywnego obrazu organów ochrony prawnej w społeczeństwie, w konsekwencji zaś – do wzmocnienia zaufania społecznego do tych organów (wyrok TK z 6 marca 2007 r., sygn. akt SK 54/06); stan spoczynku nie powinien być traktowany jako przywilej określonej grupy funkcjonariuszy publicznych, lecz postrzegany jako instrument służący z jednej strony zapewnieniu niezawisłości i niezależności w wykonywaniu zadań, z drugiej zaś – zachowaniu autorytetu takich instytucji władzy publicznej, jak sądy. Instytucja ta nie powinna być postrzegana jako przywilej wiążący się z dotychczasową pracą, lecz traktowana jako gwarancja utrzymywania pewnych standardów zachowań, istotnych z punktu widzenia obrazu sądów w społeczeństwie (wyrok TK z 6 marca 2007 r., sygn. akt SK 54/06); istota i zasadność sędziowskiego stanu spoczynku jest ściśle związana z konstytucyjną zasadą niezawisłości sędziowskiej oraz nieusuwalności sędziów i stanowi jej materialne dopełnienie i gwarancję. Stan spoczynku, stanowiąc dla sędziego perspektywę, także materialną, pozwala mu na nieuleganie jakimkolwiek presjom zewnętrznym w czasie aktywności zawodowej. Sędziowski stan spoczynku jest więc – jako instytucja – wprowadzony w interesie ogólnospołecznym i ma zapewnić podstawowe racje demokratycznego państwa prawa (wyrok TK z 14 lipca 2003 r., sygn. akt SK 42/01).