8. Postanowienie o tymczasowym uregulowaniu kwestii spornych (art. 116 ust. 2 proj. u. TK)

 Rozwiązaniem dyskusyjnym, jakkolwiek przejętym z aktualnie obowiązującej u. TK (art. 54 ust. 2 u. TK), jest przyznanie Trybunałowi – orzekającemu w sprawie rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa – uprawnienia do wydawania postanowień o tymczasowym uregulowaniu kwestii spornych (art. 116 ust. 2 proj. u. TK). Różnica polega na zrezygnowaniu w projekcie z frazy „a w szczególności o zawieszeniu czynności egzekucyjnych, jeżeli jest to konieczne dla zapobieżenia poważnym szkodom” oraz zastąpieniu funktora „jeżeli” zwrotem „zwłaszcza”. W rezultacie, nowa redakcja przepisu zdecydowanie poszerza możliwość wydawania przez TK postanowień o tymczasowym uregulowaniu kwestii spornych.

Wątpliwości, jakie powstają na tle art. 116 ust. 2 proj. u. TK dotyczą przede wszystkim konstytucyjnej legitymacji takiego unormowania, a także wybranych aspektów jego praktycznego stosowania. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 3 czerwca 2008 r. (sygn. akt Kpt 1/08): „przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Konstytucyjny w zakresie odnoszącym się do sporów kompetencyjnych może być tylko pytanie o kompetencję (o jej istnienie bądź nieistnienie oraz o jej kształt prawny) oraz o «zbieg (konflikt) kompetencji». Nie ma natomiast w tej procedurze «możliwości kwestionowania innych aspektów działania organów co do ich zgodności z prawem»”. Z kolei w postanowieniu z 20 maja 2009 r. (sygn. akt Kpt 2/08) Trybunał wyjaśnił: „Rozstrzyganie przez Trybunał Konstytucyjny sporu kompetencyjnego sprowadza się do zajęcia przez Trybunał wiążącego prawnie stanowiska w sytuacji, gdy pojawi się […] rozbieżność stanowisk dwóch lub większej liczby organów co do zakresu (granic) kompetencji któregoś z nich. Rozbieżność może polegać na przekonaniu, że obu spierającym się organom przysługuje określona kompetencja do wydania danego aktu lub podjęcia danej czynności prawnej (spór pozytywny), bądź na przekonaniu, że oba danej kompetencji nie mają. Musi przy tym zaistnieć realny spór, nie zaś – potencjalna wątpliwość interpretacyjna”.

Tłem (podstawą) każdego sporu kompetencyjnego jest więc wątpliwość interpretacyjna dotycząca treści norm określających zadania i kompetencje organów będących uczestnikami postępowania. Ostateczne jego rozstrzygnięcie (zob. art. 190 ust. 1 Konstytucji) polega zaś na ustaleniu powszechnie wiążącej – zarówno dla stron, jak i dla samego Trybunału – wykładni spornej normy kompetencyjnej (konstytucyjnej lub ustawowej). W tym sensie istota rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa nie odbiega znacząco od innych jego kompetencji, wynikających z art. 188 Konstytucji (które w gruncie rzeczy również sprowadzają się do sporu o granice kompetencji prawodawczych), a moc wiążąca jego orzeczeń wynika bezpośrednio z art. 190 ust. 1 Konstytucji. Natomiast postanowienie tymczasowe, o którym mowa w analizowanym przepisie, nie ma wiązać Trybunału, ale inne podmioty (organy)
– chociaż ich krąg oraz podstawa takiego związania (zwłaszcza w sytuacji, w której przedmiotem sporu są kompetencje przewidziane explicite w Konstytucji) nie zostały w projekcie precyzyjnie wskazane. Przy utrzymaniu projektowanego przepisu rozstrzygnięcia wymagałby sposób ogłoszenia takiego orzeczenia. Na marginesie należy wskazać, że projekt nie reguluje wprost nawet sposobu ogłaszania orzeczeń rozstrzygających spór kompetencyjny między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa (chyba, że uznamy, iż jest to sprawa „dotycząca aktu normatywnego”, na tle którego powstał spór; zob. art. 105 proj. u. TK; por. także art. 80 u. TK). Kwestią otwartą jest wreszcie możliwość zmiany postanowienia wskutek zmiany okoliczności na podstawie art. 98 ust. 2 proj. u. TK.