Henry Kissinger w książce o prowokacyjnym tytule „Czy Ameryka potrzebuje polityki zagranicznej?" pisał w 2001 r. - jeszcze przed wydarzeniami 11 września - że Amerykanie, aby zrozumieć nową sytuacją światową, muszą przyjąć, że nie chodzi o chwilowe zakłócenia stanu dotychczasowego, ale o strukturalną zmianę otoczenia - czy też środowiska - międzynarodowego (international environment). Wskazywał w tym kontekście na kryzys systemu westfalskiego i pojęcia państw narodowych, na rozziew w świecie współczesnym między potęgą narodową a rozległością terytorialną, na zmianę znaczenia broni nuklearnej, która w miarę jej proliferacji przestała być czynnikiem odstraszającym od konfrontacji, wreszcie na zmianę relacji między potęgą gospodarczą a potęgą militarną: są kraje, których siła ekonomiczna nie przekłada się na silę militarną i odwrotnie, gdy siła militarna nie jest wcale oparta na dynamizmie gospodarczym. Jeżeli uznać te aspekty problemu bezpieczeństwa międzynarodowego za dylematy, jakie stawiał koniec XX w., to doświadczenie pierwszych lat następnego stulecia odsłoniły też inne elementy strukturalne w środowisku bezpieczeństwa.

W pierwszym rzędzie chodzi o zagrożenie terroryzmem, a więc swoistą prywatyzację przemocy. Do konfrontacji już nie stają państwa w otwartych wojnach, ale zorganizowane grupy fanatycznych bojowników, dysponujące siecią porozumień ponad granicami państw, mające dostęp do ogromnych środków finansowych i łączące emocje z rygorami analizy strategicznej. Zarówno Ameryka, jak i Europa są przestrzenią masowego przepływu migrantów, co wytwarza nowy kontekst dla zagrożeń wewnętrznych, bo tym migracjom nie towarzyszą w wystarczającej mierze procesy akulturacyjne. Doświadczenia 11 września 2001 w USA i 11 marca 2004 w Hiszpanii wskazują na to, że środowiska muzułmańskie w tych krajach były wykorzystywane do planów terrorystycznych. Można jednak założyć, że podobnie jak w wypadku struktur i działań mafijnych również inne środowiska etniczne mogą w przyszłości generować terroryzm i korzystać ze swoich emigrantów w innych krajach.