Ale demokracji nie trzeba się bać. Obywatele są rozsądni, znają potrzeby swoich gmin i miast. Lokalne frakcje rządzące nie stracą ani autorytetu, ani politycznej mocy, decydując się na referendum. W sprawach lokalnych głos mieszkańców jest bowiem szczególnie ważny. Źle urządzona przestrzeń, kiepskie wsparcie dla małych kupców, niedoinwestowana komunikacja zbiorowa to elementy lokalnej rzeczywistości, które szybko dają o sobie znać, jeśli są źle poukładane. I w takich sytuacjach głos mieszkańców wsi, małej gminy czy dużego miasta może się okazać bardzo przydatny jako element korygujący.

Tak jak wskazywaliśmy na początku tekstu, rosną oczekiwania mieszkańców wobec administracji lokalnej. Sądzimy, że z czasem będą one szybowały jeszcze wyżej i nie obędzie się bez reformy samorządu, a i przepisy o referendach lokalnych warto przejrzeć pod kątem zmian. Ciekawe propozycje w tym zakresie złożyła grupa organizacji samorządowych, prezentując je w ramach projektu „Demokratyzacja samorządu”.

Zdaniem inicjatorów projektu postulatem wartym rozważenia jest obniżenie liczby przepisów wymaganych do tego, by referendum mogło się odbyć. I proponują, aby np. referendum wojewódzkie mogło mieć miejsce, jeśli poparcie swoim podpisem wykaże 2 proc. mieszkańców regionu.