TK



Uprawnienia policji i służb specjalnych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

ABW| CBA| inwigilacja| policja| RPO

włącz czytnik

W sprawie Uzun przeciwko Niemcom czy w sprawie klasycznej Klass przeciwko Niemcom dotyczącej podsłuchów, tamtejszy sąd konstytucyjny uznał, że kontrola sprawowana przez komisje Bundestagu jest wystarczająca kontrolą. Z kolei niemiecka ustawa G10, która dawała podstawy do inwigilacji i do stosowania GPS, zawierała tego rodzaju gwarancje materialne, że kontrola pozasądowa była wystarczająca. Zresztą w Wielkiej Brytanii, na przykład, wystarcza kontrola komisarza rządowego, a w Norwegii jest ciało mieszane z udziałem sędziów. Także u nas kontrola niekoniecznie musi być sądowa, ale w naszym systemie, przy naszym poziomie, nie chcę powiedzieć kultury prawniczej, ale jednak przy naszym poziomie zabezpieczenia uprawnień jednostki, to kontrola sądowa jest najpewniejsza i najlepszą formułą.

Trybunał powołując się w swoich orzeczeniach na orzecznictwo niemieckie, daje do zrozumienia, że zabezpieczenia, jakie są stosowane w tamtejszych ustawach dotyczących służb specjalnych i środków inwigilacji są najlepsze. Nie twierdzę, że powinniśmy do tego ślepo dążyć, niemniej jednak jest to jakiś wzorzec, zresztą podkreślany przez Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.

Wracając zaś do spraw, które zawisły przed naszym Trybunałem, to myślę, że to, co Rzecznik powiedział w swoich wyżej wspomnianych wnioskach(choć oczywiście nie mogę się wypowiadać merytorycznie, tym bardziej że jestem członkiem jednego ze składów, który rozpatruje jedną z tych spraw) jest to materiał do rozważenia przez Trybunał.

Wypowiedź Sędziego Wojciecha Hermelińskiego uzupełnił Prezes TK prof. Andrzej Rzepliński:

Bez wątpienia najskuteczniejszą formą radzenia sobie z pokusą łatwego sięgania przez policjantów zbierających w sposób operacyjny informacje jest profesjonalny nadzór prokuratora oraz kontrola sądowa. Jak uczy doświadczenie innych państw, skutecznym środkiem zapobiegawczym jest obowiązek policji ujawnienia osobie tajnie śledzonej jest poinformowanie, po zakończonej operacji, o tym fakcie, o ile zebrane informacje nie wskazują na domniemane działanie przestępne śledzonego, ujawnienie mu – po zakończeniu kontrolowanych przez sąd czynności operacyjnych. Istotna jest tu możliwość takiej osoby zapoznania się z treścią zebranych danych. Ogranicza to pokusę szerokiego zarzucania przez policję sieci imię przekonania, że lepiej więcej niż mnie i że do przybytku głowa nie boli. Ważne jest aby przysłowiowy Jan Nowak, który był przedmiotem inwigilacji, a której wyniki wykluczyły jego zachowanie niezgodne z prawem karnym, był pewien, że wszystkie informacje zostały bezpowrotnie zniszczone, że żadna z nich na jego dalszym życiu nie będzie ważyła.

Trybunał Konstytucyjny

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze


Konrad | 30-03-12 13:39
W roku 2011 po ujawnieniu, że w 2010 roku służby (policyjne i specjalne) występowały do operatorów 1,3 mln razy o dane telekomunikacyjne zajmując zdecydowanie pierwsze miejsce wśród państw UE, przez kraj przetoczyła się fala oburzenia. Czy podjęto jakieś skuteczne działania, żeby ukrócić ten proceder. Praktyka pokazuje, że żadnych. W 2012 roku podano wstępne dane, że rok 2011 będzie jeszcze ,,lepszy" gdyż sama policja wystąpiła o blisko 2 mln. danych telekomunikacyjnych.
Dane telekomunikacyjne to pojęcie szerokie i może obejmować: podsłuchy-wymagana sądowa kontrola która w rzeczywistości jest fikcją, praktycznie wszystkie wnioski są klepane, lokalizację poprzez logowanie telefonów do BTS-ów, bilingi połączeń - czas, długość rozmowy i.t.d. O kontroli e-maili, korespondencji czy używaniu GPS-u nie wspomnę bo brak danych w tym zakresie.
Jaka jest przyczyna? Tworzeniem przepisów prawa w tym zakresie zajmują się całkowici ignoranci, mający dobre chęci, znający prawo ale oderwani od rzeczywistości. Posłowie uchwalający prawo są całkowicie zdominowani przez przedstawicieli służb i łykają wszystkie przekazywane im bajki o niesamowitych zagrożeniach czyhających na ten kraj i konieczności jak największych uprawnień dla służb. Można odnieść wrażenie, że Polska jest krajem najbardziej zagrożonym przestępczością, a terroryzmem w szczególności.
Druga przyczyna to jest słaba demokracja i fakt, iż w przeciwieństwie do innych krajów europejskich, prawa człowieka i obywatela w Polsce w nie są uważane za zbyt ważne.
Czy problem można rozwiązać? Tak, należy na pierwszym miejscu postawić prawa człowieka i obywatela i nie przejmować się lamentem służb. Przywrócić im właściwą rolę w państwie demokratycznym, rolę służebną a nie opresyjną. Przykład innych krajów pokazuje, że można. Druga sprawa, to należy w ustawie wymienić minimalną liczbę najpoważniejszych przestępstw, w których można wykorzystywać dane telekomunikacyjne i środki techniczne, oraz wprowadzić rzeczywistą sądową kontrolę ich stosowania (w początkowym okresie obwarowanych sankcją).
I na koniec najważniejsza rzecz, nie konsultować ograniczeń z przedstawicielami służb. Najpierw jest człowiek, potem obywatel, następnie prawo i dopiero służby. Ich przedstawiciele nigdy tego nie zrozumieją.

Marek Wichrowski | 30-03-12 15:34
Doprowadzono do sytuacji, w której policja czuje się niemal bezkarna w warunkach nienajlepiej funkcjonującego społeczenstwa obywatelskiego. Niepokojacy jest brak kontroli zewnętrznej nad policją. To temat wielowątkowy. Podam jeden: POLICJA SZANTAŻUJE sklepy z bronią, że odbierze im licencje, jeśli będa sprzedawać pewne rzeczy niezbędne do użycia sportowego broni czarnoprochowej. Jest to całkowicie niezgodne z Ustawą o Broni i Amunicji. Nikt policji tutaj nie ściga w związku z łamaniem prawa. A teraz, wracając do tematu inwigilacji absurdalnej. Wysoki oficer, kolega, powiedział mi, abym nie wypowiadał się tyle razy w forach zajmujacych się bronią, bo - cytuję - "jakiś idiota założy mi podsłuch". To jakaś paranoja. Policja przeżywa kryzys związany z jej polską chorobą - "syndromem wykrywalności". Materialnie zainteresowana jest kryminalizowaniem społeczeństwa. Im więcej przestępstw z Kodeksu, szczególnie łatwowykrywalnych, tym lepiej. Im więcej podsłuchów, tym lepiej. Są przypadki, kiedy zazdrosny policjant/ka zakłada podsłuch mężowi/ żonie. To są kpiny z Państwa Prawa!