Sędzia w koronie

– Panie Ministrze, porozmawiajmy o obecnym modelu dojścia do zawodu sędziego. Sędziowie chcieliby być koroną zawodów prawniczych, tymczasem orzecznikami zostają dziś osoby bez doświadczenia prawniczego.

– Powiem więcej, osoby bez doświadczenia zawodowego, relatywnie młode. Takie osoby dostają dożywotnią nominację i dla mnie jest to sytuacja zatrważająca, szkodliwa dla wymiaru sprawiedliwości. Uważam, że w przypadku osób kończących aplikację sędziowską powinien być okres weryfikacji, tj. sprawdzenia umiejętności, predyspozycji psychicznych i nieskazitelności charakteru.

– Jak zatem system dojścia do zawodu będzie zmieniany?

– Powrót do asesury byłby idealnym modelem. Orzekanie na czas określony nie narusza niezawisłości. Nominować asesorów mogłaby Krajowa Rada Sądownictwa, która jest organem postawionym na straży niezawisłości sędziów i niezależności sądów.

– Prawdopodobnie nie będzie to konstytucyjne.

– Może tak, może nie. Alternatywnie, mianowania asesorów mógłby dokonywać również Prezydent, na czas np. 4-5 lat, po czym druga nominacja, już sędziowska, byłaby dożywotnia. Chcemy wrócić do modelu asesury, szczegóły są do dyskusji.

– Nie uważa Pan, że do stanu sędziowskiego powinny trafiać przede wszystkim osoby z innych zawodów prawniczych?

– Gdy popatrzymy na państwa europejskie, to zobaczymy różne systemy dochodzenia do zawodu, a mimo to we wszystkich tych państwach sądy pracują dobrze, na w miarę równym poziomie. W Polsce najlepszy byłby system mieszany, czyli przechodzenie do zawodu doświadczonych prawników oraz ścieżka aplikacyjna.

– Przy liczbie 10 tys. sędziów ciężko będzie zagwarantować poziom zarobków skłaniający doświadczonych prawników do przechodzenia w stan sędziowski.

– Wbrew pozorom utrzymanie 10 tys. sędziów to dla budżetu państwa nie jest duży wysiłek. Oczywiście, by zawód był atrakcyjny, musi być atrakcyjny finansowo.