W pełnym zestawie ponad 250 pytań zadawanych przez autorów projektu  World Values Survey co najmniej 18 pytań dotyczy preferowanych przez respondentów cech ustroju demokratycznego oraz ocen różnych form sprawowania władzy, funkcjonowania władzy i stosunku badanego obywatela do panującego ustroju. Jednak przed badaniem stanu demokracji w Polsce zasadne jest przedstawienie odpowiedzi na pytanie, kto ową demokrację uprawia – pytanie o Polaków. Przedmiotem badania jest poszukiwanie odpowiedzi na trzech różnych płaszczyznach.

Po pierwsze jest interesujące kim jest badany – Polka/Polak?

Następnym pytaniem jest próba sprawdzenia, czy i w jakim stopniu respondent  opowiada się  za demokratyczną formą sprawowania władzy?

Ostatnim jest pytanie jak polski respondent wypada na tle innych krajów?

Wybrałem do badania wyniki sześciu krajów z ostatniej fali, lata 2010-2014: Polski, Niemcy, Rosji i Szwecji – jako najbliższych sąsiadów; ponadto dwa skrajnie odmienne kraje wywodzące się z zupełnie odmiennych cywilizacji – Chin i Stanów Zjednoczonych Ameryki. W sumie jest to 27% ludności świata. Z badanych krajów trzy są to kraje wychodzące lub nie z autorytarnych rządów komunistycznych – Chiny, Polska, Rosja. Trzy pozostałe to rozwinięte demokracje – Niemcy, Szwecja i USA[13].   

Szkic do portretu Polaka?

W badaniu World Values Survey z okresu 2010-2014 uczestniczyło w 2012 roku z Polski 966 respondentów. Średni wiek badanych osób – 49 lat. Statystyczna średnia wieku ludności Polski wynosiła w 2012 roku 39 lat. Jest to istotna informacja, albowiem oznacza, że urodzeni w 1963 roku Polacy ponad połowę życia przeżyli w ustroju socjalistycznym. Jest to pokolenie, które dzieciństwo przeżyło w epoce Gierka. W wieku 17-18 lat doświadczyło powstanie ruchu„Solidarności” (1980-1981) i jego zduszenie 13 grudnia 1981 roku. Pokolenie to wchodziło w dorosłe życie w latach stanu wojennego i pełzającego upadku socjalizmu. Jest to równocześnie pokolenie, którego odczucia, wartości i postawy w znacznym stopniu kształtowane były przez „naukę społeczną” kościoła katolickiego, której ówczesnym twórcą był papież z Polski – Jan Paweł II.