Istotą władzy w ujęciu Locke’a nie jest sama tylko suwerenność, ponieważ nadaje on jej formalną strukturę (przewagę władzy ustawodawczej modyfikuje władza wykonawcza i federacyjna, wyposażone w rozległą autonomię). Szacunek wobec formalnej struktury władzy gwarantuje, że suweren nie naruszy wolności. Monteskiusz z kolei wskazał ustrój angielski jako tę formę sprawowania rządów, która najlepiej gwarantuje wolność polityczną. Poszczególne formy władzy (ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza) są tu wzajemnie oddzielone[22]. Do tych najważniejszych twórców nowoczesnego konstytucjonalizmu nawiązywali przy tworzeniu ustawy zasadniczej ojcowie-założyciele Stanów Zjednoczonych. Amerykańska konstytucja ustanawia rząd republikański, ponieważ wszystkie trzy rodzaje władzy wywodzą się z narodu. Jednocześnie rządy te są w pełni reprezentatywne, gdyż naród nigdy nie sprawuje ich bezpośrednio, lecz deleguje władzę na zawężoną liczbę wybranych obywateli[23]. Właśnie podział władzy tworzy formę bądź strukturę ustroju republikańskiego, umożliwiającą narodowi pośrednie sprawowanie władzy. Jest więc właściwym remedium na słabość i zaburzenia dyskredytujące poprzednie republiki. Aczkolwiek stanowi on element nierepublikański, w konsekwencji republikanizm podtrzymuje[24].

Nauki polityczne a ustrój konstytucyjny

Podział władzy – rozumiany jednak nie jako całkowity rozdział poszczególnych władz, lecz przeciwnie, jako ich połączenie i kombinacja, aby w celu podtrzymania niezależności każdej z nich mogły się one wzajemnie kontrolować[25] – oraz idea reprezentacji są więc niezbędnymi warunkami władzy ograniczonej, mogącej zapewnić wolność (to jest wolność od strachu przed pozostałymi obywatelami oraz udział w rządzeniu). Władza ograniczona możliwa jest w świecie demokratycznym tylko wtedy, kiedy ludzie są chętni do wyznaczenia pewnych ograniczeń dla własnej woli. Dzieje się to poprzez przyjęcie konstytucji[26]. Tymczasem, według Harveya C. Mansfielda, jednego z trzech konserwatywnych profesorów Department of Government na Harvardzie, współczesne nauki polityczne zasadniczą rolę konstytucji całkowicie ignorują. W ich ujęciu, do ochrony wolności przyczyniają się znacząco tylko czynniki poza-konstytucyjne. Ponieważ w czeskich warunkach założycielami politologii byli właśnie autorzy konserwatywni, niemniej bazujący na podejściu empiryczno-analitycznym[27], będzie intrygujące przyjrzeć się niektórym argumentom, jakie można wobec niej wysunąć z pozycji zwolenników demokracji konstytucyjnej[28].

Otóż w demokracji konstytucyjnej ludzie zdecydowali się na ograniczenie własnej możliwości wyboru, przez co konstytucjonalizują czy formalizują własne zachowania. Jeżeli coś zostaje sformalizowane, dochodzi do tego w jakimś celu, który to cel sam może stać się przyczyną pewnych zachowań[29]. Dlatego, przykładowo, urząd prezydenta może spowodować konkretne posunięcia głowy państwa. Właśnie za przyczyną urzędu mogą się w osobie go sprawującej ożywić właściwe jej cnoty, a „zwyczajny” polityk może się stać mężem stanu. Formy wyznaczają kierunek działań. Dzięki swojemu oddziaływaniu stają się przyczynami sposobu postępowania i sposobu dążenia do danego celu[30], wyznaczając jednocześnie standard, umożliwiający ocenę danego postępowania.