Naruszenie symetrii w relacjach między ZUS a płatnikami składek na ubezpieczenie zdrowotne, polegające na określeniu korzystniejszego dla ZUS terminu przedawnienia świadczeń wzajemnych, doprowadziło do niezgodnego z Konstytucją zróżnicowania pozycji płatnika składek względem ZUS. Niedopuszczalne było także zróżnicowanie polegające na wyłączeniu możliwości zawieszenia lub przerywania biegu przedawnienia świadczeń wzajemnych, gdy dochodził ich płatnik składek na ubezpieczenie zdrowotne (wyrok z 19 kwietnia 2012 r., P 41/11).

Konstytucyjne zasady równości oraz sprawiedliwości społecznej, które w prawie podatkowym pozostają w ścisłym związku, nie mogą stanowić adekwatnych wzorców kontroli w wypadku porównywania sytuacji podatnika podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatników innych podatków. Do specyfiki prawa podatkowego należy to, że zależnie od rodzaju podatku, odmiennie może być kształtowana sytuacja prawna podatników, w szczególności przedmiot i podmiot opodatkowania, stawka podatku oraz zasady jego realizacji. Podatnicy różnych rodzajów podatków nie posiadają zatem wspólnych cech istotnych (wyrok z 19 czerwca 2012 r., P 41/10).

Wolność zrzeszania się

Z konstytucyjnej zasady wolności zrzeszania się wynika zasada samorządności zrzeszeń. Obejmuje ona m.in. spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, będące szczególną formą zrzeszeń spółdzielczych. Zasada ta zakłada określony standard organizacji wewnętrznej, chroniący prawa członków SKOK-ów. Ogranicza tym samym swobodę ustawodawcy w zakresie regulowania wewnętrznej organizacji kas. Zastąpienie w ustawie walnego zgromadzenia instytucją zebrania przedstawicieli nie zawsze gwarantowało usprawnienia działania SKOK-ów, przez co nie stanowiło koniecznego ograniczenia zasady samorządności kas. Ponadto obligatoryjne wyeliminowanie przez ustawę walnego zgromadzenia, jako organu SKOK, prowadziło do nieuzasadnionego odmiennego potraktowania SKOK-ów w stosunku do pozostałych rodzajów spółdzielni (wyrok z 12 stycznia 2012 r., Kp 10/09).

Konstytucyjna wolność zrzeszania się ma swój aspekt negatywny, czyli wolność pozostawania poza określonymi strukturami społecznymi. W tym aspekcie jest ona związana z wolnością tworzenia nowych oraz przystępowania do istniejących zrzeszeń. Uprzywilejowanie przez ustawodawcę jednego ze zrzeszeń może powodować przekonanie o korzyściach z przystąpienia do tego zrzeszenia i pośrednio prowadzić do rezygnacji z zamiaru zorganizowania innego. Z tego względu konieczność przystąpienia do Polskiego Związku Działkowców, od którego uzależniona jest możliwość ustanowienia prawa użytkowania działki ogrodowej dla osób zainteresowanych korzystaniem z rodzinnego ogrodu działkowego, stanowiło nieproporcjonalne ograniczenie konstytucyjnej wolności zrzeszania się.