Określając zasady obowiązku alimentacyjnego pomiędzy małżonkami, należy wyważyć ochronę praw majątkowych małżonka winnego rozkładu pożycia oraz małżonka niewinnego. Interesy majątkowe małżonka winnego zasługują na słabszą ochronę, co znajduje uzasadnienie w gwarantowanej konstytucyjnie ochronie oraz opiece państwa nad małżeństwem i rodziną. Stosowanie przesłanki winy rozkładu pożycia przy określaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego ma zatem uzasadnienie konstytucyjne. Uwzględnianie jedynie sytuacji majątkowej byłych małżonków przy ustalaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego sprowadzałoby instytucję alimentów pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami do instrumentu ekonomicznego neutralnego z punktu widzenia wartości konstytucyjnych. Poza tym brak formalnych ograniczeń czasowych obowiązku alimentacyjnego, który ustawodawca wprowadził pomiędzy małżonkami, stanowi proporcjonalne ograniczenie praw majątkowych małżonka zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych. Obowiązek alimentacyjny jest co do zasady dożywotni. Uzasadnione jest to założeniami ustrojodawcy dotyczącymi trwałości małżeństwa (wyrok z 25 października 2012 r., SK 27/12).

Konstytucyjna ochrona praw majątkowych nie obejmuje gwarancji poziomu dochodów komorników oraz nie wyklucza ponoszenia ryzyka spowodowanego wykonywaną na własny rachunek działalnością komorniczą. Mechanizm miarkowania opłat egzekucyjnych przez sąd może w wyjątkowych sytuacjach prowadzić do zmniejszenia spodziewanego przez komornika dochodu. Oczekiwanie w tym wypadku dochodu na określonym poziomie nie podlega ochronie konstytucyjnej (wyrok z 20 listopada 2012 r., SK 34/09).

Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa

Konstytucja nie określa przesłanek, których spełnienie umożliwia dochodzenie odszkodowania od państwa w sytuacji wydania niezgodnego z prawem orzeczenia sądowego. Z orzecznictwa SN wynika, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje wówczas, gdy niezgodność ma charakter oczywisty, rażący i przybiera kwalifikowaną postać. Wymaganie kwalifikowanej postaci niezgodności z prawem odnosi się do procesu orzekania przez sąd, który w sposób elementarny naruszył przepisy prawa. Taki kształt skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia odpowiada założeniom konstytucyjnym. Konstytucja w art. 77 ust. 1 nie otwiera drogi do dochodzenia odszkodowania od państwa w wypadku rozstrzygnięcia przez sąd sprawy niezgodnie z oczekiwaniami strony (wyrok z 27 września 2012 r., SK 4/11).